رویای استعمار مریخ از میلیاردرها و دانشمندان سیاره‌ای گرفته تا طرفداران سریال‌های علمی‌تخیلی همچون «پیشتازان فضا» را مجذوب خود کرده است. با این حال، یکی از چالش‌های عملی بزرگ در این مسیر، کمبود منابع آب قابل دسترسی در سیاره سرخ است. کشف اخیر ذخایر آب در مریخ هم برای علاقه‌مندان هیجان‌انگیز بوده و هم ناامیدکننده، چرا که این ذخایر در اعماق پوسته سیاره قرار دارند. بنابراین، برپایی کلونی‌های انسانی در مریخ باید تا زمان توسعه روشی برای دسترسی به این منبع حیاتی به تعویق بیفتد.
در یک کشف جدید، دانشمندان از وجود مخزن قابل توجهی از آب مایع در اعماق پوسته مریخ خبر داده‌اند که اولین بار است این منبع حیاتی در سیاره سرخ شناسایی می‌شود. اگرچه پیش از این از وجود آب یخ‌زده در قطب‌ها و بخار آب در جو آگاهی داشتیم، اما این یافته دریچه‌های جدیدی را به سوی درک تاریخچه هیدرولوژیکی مریخ و پتانسیل وجود حیات در آن می‌گشاید.
این نتیجه‌گیری بر اساس بررسی جدید داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط مریخ‌نورد اینسایت ناسا صورت گرفته که در سال ۲۰۱۸ بر سطح مریخ فرود آمد.
این مخزن در شکاف‌ها و منافذ ریز سنگ‌ها، بین ۱۱ تا ۲۰ کیلومتر زیر سطح قرار دارد. این عمق دسترسی به آن را حتی با فناوری حفاری پیشرفته دشوار می‌کند. پروفسور مایکل مانگا از دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، به بی‌بی‌سی نیوز گفت: «حفر چاله‌ای به عمق ۱۰ کیلومتر در مریخ حتی برای ایلان ماسک هم دشوار خواهد بود.»
مریخ‌نورد اینسایت در سال ۲۰۱۸ توسط ناسا با هدف بررسی پوسته، گوشته، هسته و جو سیاره به مریخ فرستاده شد. این مریخ‌نورد در طول ماموریت خود که در دسامبر ۲۰۲۲ پایان یافت، اطلاعات ارزشمندی درباره درون مریخ از جمله ضخامت پوسته، عمق و ترکیب هسته و جزئیات دمای گوشته جمع‌آوری کرد.
فرودگر مجهز به لرزه‌نگار
این فرودگر به لرزه‌نگاری مجهز بود که ارتعاشات ناشی از زلزله‌های مریخ، برخورد شهاب‌سنگ‌ها و فعالیت‌های آتشفشانی را ثبت می‌کرد. همه این داده‌ها به زمین‌شناسان کمک کرد تا به بررسی درون سیاره بپردازند.
در طول ماموریت چهار ساله خود، فرودگر اینسایت با استفاده از کاوشگر خود بیش از ۱۳۱۹ زلزله را ثبت کرد و در حال نظارت بر «نبض مریخ» بود. دانشمندان با تجزیه و تحلیل سرعت حرکت امواج لرزه‌ای توانستند انواع موادی را که احتمالاً امواج از آن عبور می‌کردند، تعیین کنند.
دانشمندان از یک مدل ریاضی فیزیک سنگ، مشابه مدل‌های استفاده‌شده در زمین برای نقشه‌برداری از آبخوان‌ها و میدان‌های نفتی، برای تفسیر داده‌های لرزه‌ای اینسایت استفاده کردند. مانگا توضیح داد: «این تکنیک‌ها در واقع همان تکنیک‌هایی هستند که ما برای اکتشاف آب در زمین یا جستجوی نفت و گاز استفاده می‌کنیم.»
این تجزیه و تحلیل نشان داد که امواج لرزه‌ای از یک لایه عمیق سنگ آذرین شکسته شده و اشباع شده با آب مایع عبور کرده‌اند. سنگ‌های آذرین که از سرد شدن ماگما تشکیل شده‌اند، مشابه گرانیت یافت شده در سیرا نوادا هستند.
این کشف به روشن شدن تاریخچه زمین‌شناسی مریخ و سرنوشت آب فراوان یک‌بار روی سطح آن کمک می‌کند. این سیاره قبلاً دارای آب و هوای مرطوب بوده است که با کانال‌های رودخانه‌ای، دلتاها و رسوبات دریاچه‌ای مشخص می‌شد و نشان می‌داد که بیش از ۳ میلیارد سال پیش آب روی سطح آن جریان داشته است. با این حال، پس از از دست دادن جو مریخ، این منابع ناپدید شدند.
محققان برای بررسی آنچه برای آب رخ داده است، کاوشگرها و فرودگرهای متعددی را به مریخ فرستاده‌اند، زیرا رسوبات یخ‌زده در کلاهک‌های یخی قطبی تمام دلیل ناپدید شدن آن را توضیح نمی‌دهد. تصور می‌شد که بیشتر آب به فضا فرار کرده است. یافته‌های جدید نشان می‌دهد که به جای فرار، بخش قابل توجهی از آب به داخل پوسته نفوذ کرده و مخزن کشف شده را تشکیل داده است.
دکتر واشان رایت از دانشگاه کالیفرنیا در سن دیگو گفت: «درک چرخه آب مریخی برای درک تکامل آب و هوا، سطح و درون آن حیاتی است.»
محققان انتظار دارند که مخازن مشابهی در سراسر سیاره وجود داشته باشد که احتمالاً آب مایع کافی برای پوشاندن سطح مریخ به عمق بیش از نیم مایل را در خود جای می‌دهند.
همه اینها امکانات جالب توجهی را در جستجوی حیات فرازمینی در مریخ ایجاد می‌کند. تصور می‌شود این مخزن می‌تواند از حیات پشتیبانی کند، مشابه نحوه میزبانی زندگی توسط معادن عمیق و کف اقیانوس‌ها در زمین.
مانگا گفت: «بدون آب مایع، حیات وجود ندارد.»
رایت، همراه با همکارانش مانگا و ماتیس مورزفلد از اقیانوس‌شناسی اسکریپس، تجزیه و تحلیل خود را در مقاله‌ای که در مجله Proceedings of the National Academy of Sciences منتشر شده است، تشریح کردند.
منبع: techspot
دیدگاهتان را بنویسید